Inleiding interculturele communicatie d.d 4 november 2004
Er waren twee sprekers:
1. De heer Dick Koopman
2. De heer Paolo de Mas
De heer Koopman gaf informatie over de Turkse culturele achtergronden, de heer De Mas over de Marokkaanse.
Centraal stond de (interculturele) communicatie (of eigenlijk de problemen, die je daarbij kunt ondervinden). Van belang is immers dat een (schade)regeling getroffen wordt, waarin communicatie centraal staat. Een andere cultuur kent andere omgangsnormen en gebruiken. Zijn deze bekend, dan kan hiervan gebruik gemaakt worden.
Hoewel de Turkse en Marokkaanse culturen veel overeenkomsten vertonen, zijn er toch ook veel verschillen.
Overeenkomsten
In beide culturen is het zo dat het gaat om (geëmigreerde) inwoners uit achtergebleven gebieden van hun land (waarbij zelfs ook hier toch al een verschil bestaat: de gebieden in Marokko zijn verder ‘achtergebleven’ dan in Turkije).
In beide culturen is het zo, dat het leven veel minder individueel gericht is dan de Nederlandse cultuur. Men leeft daar veel meer in gemeenschappen.
Voor Turkse mensen leidt dit bijvoorbeeld tot het gegeven dat het Nederlands ‘begrip’ van verzekeren vreemd is (men vindt dit hoogmoed). Allereerst ‘verzekert’ men al door voor kinderen te zorgen en daarnaast vindt men het weggegooid geld.
Voor Marokkaanse mensen leidt dit bijvoorbeeld tot het gegeven dat aggravatie heel gewoon is. Dan kan men namelijk (familie-)hulp inroepen. Dat hulp wordt verkregen, is een soort status, wil men alleen zijn, dan is dat verdacht.
Een overeenkomst is ook de wijze van onderhandelingen. Er dient eerst een relatie opgebouwd en vertrouwen gewonnen te worden. Dan pas kan concreet en inhoudelijk gepraat worden; dit kan bemoeilijkt worden door allerlei tradities zoals ‘schoenen uit’, het aanbieden van koffie, thee, koekjes etc.
Verschillen
Turkije
Het taalprobleem kan een strategisch middel zijn.
Zou er sprake zijn van een optimale communicatie (bijvoorbeeld de Nederlander spreekt Turks), dan kan dat zijn nadelen hebben: er worden verwachtingen gewekt, of het kan verdacht zijn.
Zou er sprake zijn van een geringe communicatie (wordt de andere taal wederzijds slecht beheerst), dan kan dat voor de Turk voordelen hebben. Dan kun (hoef) je niet alles (te) begrijpen.
Dit kan mogelijk doorbroken worden door één woord Turks te kennen. Dit levert (wederzijdse) interesse en hierdoor communicatie op.
In Turkije is men emotioneel. Je moet van die (letsel-)schade af. Daarnaast is het echter ook een roep om hulp, want dan staat iedereen voor je klaar.
In Turkije meent men dat met vrouwen niet onderhandeld kan worden (vanwege hun vaak hogere positie in hun land).
Marokko
Een juiste beheersing is van belang, termen zijn belangrijk.
Het woord regelaar wordt geassocieerd met regelen en dat weer met de vraag of je om de regels heen kunt (regelaar = ‘ritselaar’ dus?).
Het probleem met communicatie met een Marokkaan begint overigens al bij het eerste telefoontje, als een Nederlander belt betekent dit meestal gedonder.
Aggravatie is heel normaal. De geschiedenis (in Nederland) is geënt op ziekte, dit leidt tot een overtuigende presentatie.
Als een overeenstemming bereikt lijkt, is deze er evenwel niet. Het uitonderhandelen is status en duurt wat de Marokkaan betreft zo lang mogelijk.
Daarnaast is vriendelijkheid een luxe voor de zwakkeren en dient vrijgevigheid te worden uitgebuit.
Er dient rekening gehouden te worden met het feit dat de Marokkaanse cultuur een cultuur is met corruptie, waarin de burgers er voor de staat zijn; dit heeft geleid tot wantrouwen.
De vrouw speelt in Marokko de 2e viool.
Suggesties voor wat betreft de communicatie
Houd voor beide gevallen de regie in handen.
Eerst dient het ritueel van koffie etc, te worden gevolgd (het is een investering), maar doe dit niet onbeperkt.
Houd rekening met degene die regelingsbevoegd is.
Is er een tolk nodig, hoed dan voor familie indien een één op één vertaling nodig is. Een goede tolk bemoeit zich niet met het gesprek (en is integer).
Een vrouw kan in de Turkse cultuur wel de 1e viool spelen, teneinde iets geregeld te zien.
Wordt (met name in een schadezaak met een Marokkaanse benadeelde ) een mannelijke schaderegelaar verlangd, sta dit dan nooit toe.
Sluit onderhandelingen af. Koppel niet eerst terug naar de verzekeraar.
Positie rechtsbijstand
De positie is beter, maar niet zonder risico’s. Het slachtoffer zal kijken waar je de fout in gaat.