Vragen naar de medische voorgeschiedenis bij een bezoek:
Spelen we de benadeelde de zwarte piet toe bij het vragen naar zijn medische voorgeschiedenis?
We doen het al jaren zo, is een vaak gehoord adagium. Maar wie had gedacht dat Zwarte Piet door de VN verbannen zou worden. Toch is een neersabelend rapport van de VN een feit. We doen iets wat wel jaren gebruik c.q. traditie is, maar volgens de mensenrechtenorganiaties is het fenomeen Zwarte Piet not done. Nu ben ik niet voornemens op dit forum een Pieten-discussie te gaan voeren. Integendeel. Maar ik zou wel een parallel naar de Letselschadepraktijk willen trekken en wel naar een andere voorgeschiedenis: het vragen naar een medische voorgeschiedenis.
In een huisbezoek is standaard de vraag of de benadeelde voor het ongeval gezond was. Of er voor het ongeval soortgelijke klachten waren of dat er ooit ongevallen zijn geweest, waarbij benadeelde betrokken is geweest. Zo ja, wat waren de klachten en beperkingen en/of wat is het beloop daarvan. En slikte benadeelde voor het ongeval medicatie en zo ja, wat en voor welke aandoeningen. Geen ongebruikelijke vragen bij een huisbezoek, toch?
Maar leg het vragenlijstje eens naast de Medische Paragraaf. Wat geeft die aan over de taak en bevoegdheden van de medisch adviseur? Het volgende:
Pag. 44: “de medische informatieverstrekking vindt plaats onder verantwoordelijkheid van de medisch adviseur: het is de medisch adviseur die bepaalt of en zo ja, welke medische informatie noodzakelijk is ter beoordeling van de letselschade (…).”
Pag. 31: “Het doen van ongerichte, algemene verzoeken om informatie uit medische voorgeschiedenis van de benadeelde kan slechts proportioneel zijn wanneer gerichte vragen niet mogelijk zijn, en is in elk geval beperkt tot maximaal twee jaar voor de schadever- oorzakende gebeurtenis.”
Pag. 38: “Het verzamelen van medische informatie uit iemands medische voorgeschiedenis gebeurt in beginsel door het stellen van gerichte en feitelijke vragen. Het stellen van ongerichte, algemene verzoeken om informatie naar de medische voorgeschiedenis van de benadeelde, zonder dat hiervoor een medische indicatie bestaat, kan slechts proportioneel zijn wanneer gerichte vragen niet mogelijk zijn, en is in elk geval beperkt tot maximaal twee jaar voor de schadeveroorzakende gebeurtenis. Indien de informatie over die twee jaar aanwijzingen bevat voor een potentieel relevante medische voorgeschiedenis, kan het proportioneel zijn om verder terug te kunnen kijken, maar dat zal dan in de regel kunnen geschieden door middel van gerichte vragen. Gerichte verzoeken om informatie uit iemands medische voorgeschiedenis (zoals bijvoorbeeld naar de aanwezigheid van specifieke klachten, een eerder ongeval of eerdere arbeidsongeschiktheid) en andere medisch geïndiceerde verzoeken zijn gebonden aan de termijn die uit hun aard voortvloeit. Net zoals de noodzaak tot inzage als zodanig, moet ook deze termijn worden gemotiveerd.”
Dan de Gedragscode Lestelschade:
Pag. 43: “De verzekeraar heeft behoefte aan medische gegevens van de benadeelde, maar de benadeelde heeft recht op bescherming van zijn privacy. Inzage in zijn medisch gegevens raakt bij uitstek het persoonlijke leven. De verzekeraar moet de benadeelde dus tijdig informeren over de nooidzaak van het opvragen van medische gegevens”
Kortom: alleen de medisch adviseur bepaalt of en welke medische informatie nodig is. Hij mag die alleen verkrijgen via het stellen van gerichte vragen. Hij moet te allen tijde kunnen aangeven of de gevraagde gegevens nodig en relevant zijn. Kan hij toelichten waarom gerichte vragen niet kunnen volstaan, dan pas mag hij ongerichte vragen stellen, maar dan niet anders dan over de periode van 2 jaar voor het ongeval. De noodzaak en de termijn van het opvragen van de medische voorgeschiedenis moet altijd worden gemotiveerd.
Maar als een medicus bij uitsluiting bevoegd is en daarnaast al zo sterk geclausuleerd is, zoals hierboven blijkt, hoe kan het dan zijn dat een niet-medicus zich het recht verschaft om ongeclausuleerd, niet gemotiveerd en (in tijd) onbeperkt naar de medisch voorgeschiednis te vragen, ook vaak in de veilige thuisomgeving van de benadeelde? En u weet: fishing expedition is verboden. Je mag niet de medische voorgeschiedenis opvragen uitsluitend met het doel en hoop daarin iets te kunnen vinden dat tegen de benadeelde gebruikt kan worden.
Indien we het nodig vinden voor het vragen naar een medische voorgeschiedenis aan een medisch adviseur regels op te leggen, waarom zouden die elders opeens niet meer tellen? Wat is dan nog de zin en waarde van die regels en rechtsbescherming? Wordt die dan niet in bij een huisbezoek volledig uitgehold? Een benadeelde en diens privacy hoort toch niet uitsluitend op papier te zijn beschermd, maar in de praktijk vogelvrij te zijn verklaard?
Vanaf zondag 29 november 2015 is op de site van CNN de korte documentaire “Blackface” van regisseur/documentairemaker en voormalig oscar- en academywinner Roger Ross Williams te zien, waarin voor een internationaal publiek het verschijnsel Zwarte Piet wordt verklaard. De regisseur verwacht en hoopt dat de Nederlander zich zal generen voor gevestigde praktijken van de door ons gekoesterde Zwarte Piet. Toen hij een film maakte over hoe Oeganda homoseksuelen vervolgt en vermoordt (“God loves Uganda”), zeiden de Oegandezen hem: “ja, maar dat is onze traditie, daar snap jij als buitenstaander niets van.”
Gebruiken en tradities kunnen redelijkerwijs niet altijd de maat zijn. Ook achter de term “gezeur” kan niet verscholen worden als zaken niet (lijken te) kloppen. Het ontslaat ons niet van de verantwoordelijkheid om na te denken over (wellicht) gevoelige thema’s. Daarbij zijn wij geen outsiders, maar als letselschadespecialist insiders. Ik hoop dan ook dat er naar aanleiding van deze column pepernoten gekraakt zullen worden omtrent het vragen naar de medische voorgeschiedenis bij een huisbezoek. Wellicht dat de Letselschaderaad en/of het PIV – net als de VN bij het Sinterklaasfeest heeft gedaan – deze ingesleten letselschadepraktijk zal beoordelen en bij veroordeling dat ook openlijk zal doen en/of zal verbannen, al dan niet via een nieuwe gedragsregel of andere toevoeging in hun gedragsregels? We hebben inmiddels een pallet aan (regenboog)pieten en er bestaat sinds kort ook al een zwarte Sinterklaas…
Sandra van Veldhoven